پدافند غیر عامل بستر سازی فرهنگی برای مقابله با دشمن و دفاع در مقابل هرگونه تجاوز و آماده سازی روانی جامعه برای ناکام سازی دشمن در تهاجم به کشور است.
پدافند غیرعامل در واقع تعمیم سیاست های دفاعی در حوزه های غیر نظامی با استفاده از راهکارهای غیر نظامی است، معادل فارسی کلمه پدافند غیر عامل را دفاع بدون سلاح می توان نامید و در تعریف آن می توان گفت: مجموعه اقداماتی که موجب کاهش آسیب پذیری و افزایش پایداری در برابر تهدیدات خارجی می شود.
تهدید یک عنصر پویا و جامع است به همین نسبت باید دفاع متناسب با آن طراحی شود، ما باید این تهدیدات را که با استفاده از تکنولوژی پیشرفته و در عرصه های مختلف نظیر اجتماعی،ارتباطی،اقتصادی، اجتماعی، پزشکی، بیولوژی و غیره است بشناسیم تا بتوانیم در برابر آن دفاع مؤثر داشته باشیم و یا آسیب پذیری را به حداقل برسانیم.
با توجه به اهمیت فناوری اطلاعات در عصر حاضر و رشد سریع و در عین حال نامتوازن ساختار IT ، این بستر به یکی از نقاط بالقوه آسیب پذیر و خطرناک در جهان بدل شده است؛ که ضرورت توجه و پرداخت سریع و در عین حال نظام مند، معقول و هدفمند به منظور مصون سازی این بستر از تهدیدات موجود در جهت حفظ امنیت ملی و حریم شخصی شهروندان در فضای جنگ و مخاصمات امروز بین المللی را می طلبد.
دفاع غیرعامل در واقع مجموعه تمهیدات، اقدامات و طرح‌هایی است که با استفاده از ابزار، شرایط و حتی‌المقدور بدون نیاز به نیروی انسانی به صورت خود اتکا صورت‌گیرد چنین اقداماتی از یک سو توان دفاعی مجموعه را در زمان بحران افزایش داده و از سوی دیگر پیامدهای بحران را کاهش و امکان بازسازی مناطق آسیب‌دیده را با کمترین هزینه فراهم می‌سازد. در حقیقت طرح‌های پدافند غیرعامل قبل از انجام مراحل تهاجم و در زمان صلح تهیه و اجرا می‌گردند. با توجه به فرصتی که در زمان صلح جهت تهیه چنین طرح‌هایی فراهم می‌گردد ضروری است این قبیل تمهیدات در متن طراحی‌ها لحاظ گردند.
دومین کنفرانس ملی پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی ، تهران، بهار 1389
پدافند غیر عامل به معنای دفاع در برابر تهاجم بدون استفاده از سلاح و درگیری مستقیم سابقه ای بس طولانی به قدمت خلقت انسان در تاریخ بشر دارد. امروزه اجرای الزامات و اقدامات دفاع غیر عامل برای مقابله با تهاجمات دشمن و تقلیل خسارات ناشی از تهدیدات و اقدامات دشمن، موضوعی بنیادی است که وسعت و گسترة آن تمامی کشور و به خصوص زیرساختهای کلیدی، مراکز حیاتی، حساس و مهم و... را در برمی گیرد.
بخش کشاورزی وظیفه اصلی امنیت غذایی کشور (تولید و سلامت غذا) را بر عهده داشته و همواره با چالش-ها و تهدیدات مختلف همراه بوده است. بروز تهدیدهای نوین و روش های جدید تهدید، نیاز ایجاد دیدگاه های ویژه ایرا برای پژوهش در این زمینه آشکار می سازد. لذا اجرای الزامات و اقدامات پدافند غیر عامل می تواند نقش اساسی برای کاهش آسیب ذیری و ارتقاء پایداری در برابر تهدیدات و کاهش تبعات ناشی از آن را ایفا نماید.
برگزاری کنفرانس در زمینة دفاع غیرعامل یکی از گامهای مهم، اصلی و زیربنایی در نیل به اهداف راهبردی دفاع غیر عامل در کاهش آسیب پذیری و ارتقای پایداری بخش کشاورزی در برابر تهدیدات و تهاجمات بالقوه و بالفعل دشمن و در نهایت ایجاد امنیت غذایی و محافظت از سرمایه های کلان ملی کشور است؛ زیرا در صورت ایجاد فرهنگ، شناخت و تعمیق باورها در مدیران و مسئولین سطوح عالی، میانی و اجرایی است که می-تواند اجرای اقدامات پدافند غیر عامل در حوزه های مسئولیتی ذیربط را تسهیل و امکان پذیر نماید.
در این راستا کمیته پدافند غیرعامل وزارت جهاد کشاورزی با هدف ایجاد حساسیت در سطوح مختلف مدیران، دانشگاهیان، مراکز پژوهشی، سازمان‌ها و نهادهای اثرگذار نسبت به موضوع پدافند غیر عامل، تحریک و تشویق نخبگان به انجام تحقیقات در حوزه‌های مرتبط، شناخت وضعیت، قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود در وزارت جهاد کشاورزی در موضوع پدافند غیر عامل، کمک به گسترش فضای علمی و تحقیقاتی پدافند غیر عامل در کشور، ایجاد زمینة مناسب برای تبادل نظرات و دستاوردهای نوین در موضوع پدافند غیر عامل، معرفی تجربیات حاصل از پروژههای اجرایی در زمینة پدافند غیر عامل ، ترویج فرهنگ پدافند غیر عامل در سطوح مختلف جامعه برای دست یابی به شناسایی انواع و اهداف تهدیدات زیستی و مهم‌ترین عوامل عمدی خطرناک برای دام‌ها و گیاهان کشور و راه‌های مقابله با آنها، شناسایی نیازها و تلاش برای تأمین آنها در وزارت جهاد کشاورزی در زمینة پدافند غیر عامل، ایجاد نگرش پدافندی در تصمیمات و طرح‌های وزارت جهاد کشاورزی، ترغیب مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها به انجام پژوهش‌های کاربردی در زمینة پدافند غیر عامل و پیگیری و عزم نسبت به اجرایی شدن ایده‌ها، راه‌حل‌ها و طرح‌های ارائه‌شده، دومین کنفرانس ملی پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی را برگزار می کند.
محورهای کنفرانس
در ادامه مطلب
ادامه مطلب ...به کارگیری پدافند غیرعامل در جهت مقابله با تهدیدات و تقلیل خسارات ناشی از حملات تهدید کننده ، دشمن( مثلا حملات هوایی، موشکی، زمینی و...)و یا کشور مهاجم، موضوعی بنیادی و اساسی برای هر کشور بوده که وسعت و گستره آن تقریباً تمامی مراکز حیاتی و آسیب پذیر نظامی، اقتصادی و ...در کشور را در برگرفته و حفظ امنیت ملی، استقلال سیاسی و اقتصادی و پیروزی به نحو چشم گیری در راس تمامی امور کشورهای مورد تهاجم است.
مدیریت پدافند غیرعامل در واقع به دنبال آن است که «ژن» دفاع را در درون ساختار جامعه ای که امکان مورد تهاجم شدن آن وجود دارد، قرار دهد.
از طرفی نیز بدون هیچ نوع شناختی از نحوه تهاجم دشمن و روش های ایراد خسارت نمی توان به راه حل مناسب برای پیشگیری از آن اندیشید. لذا قدم اول دشمن شناسی (نحوه تهاجم دشمن) است.
هر مهاجمی برای رسیدن به هدف تهاجم خود که در وهله اول وارد آوردن خسارت به طرف مقابل است، لاجرم ملزم به طی مراحلی است که در آن مراحل، بسته به نوع تهاجم (زمینی، هوایی، دریایی و ...) دارای ماهیتی متفاوت می باشد.
مهاجم نیز برای انجام تهاجم خودش یک سری مراحل و روش هایی را دنبال می کند از جمله:
۱) شناسایی
۲) حضور
۳) نشانه روی
۴) ایراد خسارت
۵) فرار
آنچه مسلم است وظیفه ما ایجاد خلل در هر یک از مراحل فوق می باشد تا بتوان به هدف دفاع که همان به حداقل رساندن میزان خسارت دشمن یا تهدید کننده به نیروهای و تاسیسات و تجهیزات است، رسید.
هر گاه تمهیدات دفاع عامل همراه با ملزومات دفاع غیرعامل به حدی از کارآمدی برسد و یا بالاتر باشد، خود به خود باعث از بین رفتن طمع دشمن و ناامیدی در تهاجم خواهد شد و یا در صورت حادث شدن تهاجم، دشمن را در دستیابی به اهدافش با مشکل جدی روبرو خواهد نمود.
هر کشوری که به مسائل نظامی، دفاعی، تهدیدات و فرصت ها نیاندیشد محکوم به نابودی است چرا که سایر حکومت ها به جای او خواهند اندیشید. این مسئله برای کشورمان به لحاظ قرارگیری در موقعیت استراتژیک جغرافیایی و منابع طبیعی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
تصرف هر کشوری به طور ناگهانی یا به مرور صورت می گیرد، در حال حاضر با توجه به تهدید های مکرر علیه کشور ما توسط کشورهائی که خواستار پیشرفت نظام مقدس جمهوری ا سلامی ایران نیستند و همچنین با توجه به سوابق تاریخی تهاجمات و تهدیدها علیه ایران، یکی از روشهایی که می بایست بیشتر مورد توجه و تامل قرار گیرد، تهاجم نظامی به صورت غافلگیرانه است که جوابگوی اصلی آن «دفاع غیرعامل» می باشدو در واقع با پدافند یا دفاع غیر عامل مدیریت جامع بحران در عرصه دفاع خواهیم نمودو میتوان گفت پدافند غیر عامل ضرورت اجتناب ناپذیر کشور است. امید است مطالب ارائه شده مورد توجه و استفاده شما قرار گیرد.
پدافند غیر عامل از دیدگاه مهندسی: (اصول، روشها و موضوعات اساسی در مبحث پدافند غیرعامل)
▪ اختفا Concealment :
اختفا یا پنهان کاری به کلیه اقداماتی گفته می شود که مانع از قرار گرفتن تاسیسات و تجهیزات در دید مستقیم گردیده و یا تشخیص تاسیسات و تجهیزات و همچنین آگاهی از انجام فعالیت های خاص را برای او غیر ممکن و یا مشکل می سازد.
روش های اختفا عبارتند از:
پدافند کلمه متضاد آفند و به معنی دفاع در برابر هجوم یا تک هوائی است و شامل مجموعه اقداماتی می‌شود که به منظور جلوگیری از بمباران های هوائی و شکسته شدن حریم هوائی یک کشور انجام می‌شود.
انواع پدافند
پدافند به دو صورت انجام می‌شود. پدافند عامل و پدافند غیر عامل
ادامه مطلب ...از هنگامی که انسانها بر آن شدند تا از دل کوه ها و جنگل ها بیرون آیند و در کنار هم به صورت دسته جمعی زندگی کنند، نیاز به امنیت را بیشتر احساس کردند؛ با نگاهی به تاریخ بشر، از آغاز تا کنون به نظر می رسد که این احساس و تقاضا برای امنیت همیشه مطرح بوده و بشر به انحاء مختلف سعی در تحصیل آن داشته است.
ادامه مطلب ...با توجه به حجم تهدیداتی که ایران در عرصه بین الملل با آن مواجه است، در زمینه پدافند غیرعامل هنوز در ابتدای راه هستیم و باور هر چه بیشتر مدیران و کارشناسان به این مقوله مهم می‌تواند ضریب ایمنی کشور را در برابر تهاجم‌های احتمالی بیگانگان افزایش دهد.
آنچنانکه جلالی رئیس پیشین کمیته دائمی پدافند غیر عامل کشور اذعان داشته، پس از انقلاب به دلیل عدم درکی واحد از تهدیدات و تردید در اولویت تهدیدات، حجمی از سازندگی در مناطق مورد تهدید صورت گرفت و در اجرای پروژههای مختلف اقتصادی و عمرانی به موضوع پدافند غیرعامل توجه نشده است و به عنوان مثالی از این دست جایی مثل منطقه عسلویه در تیررس آمریکا است و موارد پدافندی در آن رعایت نشده است.
مراکز حیاتی Vital Centers
مراکزی هستند که در صورت انهدام کل یا قسمتی از آنها موجب بروز بحران، آسیب و صدمات جدی و مخاطره‌آمیز در نظام سیاسی، هدایت، کنترل و فرماندهی، تولیدی و اقتصادی، پشتیبانی، ارتباطی و مواصلاتی، اجتماعی، دفاعی با سطح تاثیرگذار سراسری در کشور گردد.
پدافند عامل Active Defense
عبارتست از بکارگیری مستقیم جنگ افزار، به منظور خنثی نمودن و یا کاهش اثرات علمیات خصمانه هوایی زمینی، دریایی، نفوذی و خرابکارانه بر روی اهداف مورد نظر.